Η δυσφορία από την αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι το αντίτιμο που ενδέχεται να πληρώσουν οι κάτοικοι των πόλεων, οι οποίοι, ελέω οικονομικής κρίσης, αντικαθιστούν το πετρέλαιο με τζάκια και ξυλόσομπες.
Αν και είναι ακόμα νωρίς για να προσδιοριστεί το πόσο έχει επιβαρυνθεί η πρωτεύουσα από τη ρύπανση που προκαλεί η καύση των ξύλων, η δυσφορία που αισθάνθηκε από την κάπνα όποιος βγήκε από το σπίτι του τα τελευταία βράδια αλλά και τα στοιχεία των μετρήσεων προκαλούν ανησυχία.
Οι ποσότητες μικροσωματιδίων PM10 που μετρήθηκαν την Κυριακή σε διάφορα σημεία της Αθήνας ήταν υπερτριπλάσιες από τις φυσιολογικές. Συγκεκριμένα, με όριο τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, στη Λυκόβρυση καταγράφηκαν 189, στο Μαρούσι 174, ενώ στο Χαλάνδρι και τον Ασπρόπυργο έφτασαν τα 150.
Το πρόβλημα ήταν προχθές εντονότερο λόγω της άπνοιας και της υγρασίας σε περιοχές του λεκανοπεδίου που, λόγω της θέσης και του μικροκλίματός τους, εμφανίζουν συχνότερα αυξημένους δείκτες ρύπανσης.
Εντυπωσιακή άνοδο παρουσιάζουν τους τελευταίους μήνες οι πωλήσεις τζακιών, σομπών που καίνε πέλετ ή ξύλο. Οι εκτιμήσεις των επαγγελματιών του κλάδου αναφέρουν ότι οι ξυλόσομπες που έχουν πωληθεί φέτος είναι 30% περισσότερες από πέρυσι, ενώ αυξημένο κατά 40% είναι το ποσοστό των καταναλωτών που επέλεξαν να μετατρέψουν τα τζάκια τους σε ενεργειακά. Αν συνυπολογιστεί, μάλιστα, ότι το 2011 ήταν μια χρονιά στην οποία καταγράφηκε αλματώδης αύξηση των πωλήσεων, μπορεί να συμπεράνει ότι την τελευταία διετία ότι ο συγκεκριμένος κλάδος έχει καταγράψει έκρηξη στον κύκλο εργασιών του.
Οπως ήταν αναμενόμενο, κατακόρυφα αυξήθηκε τους τελευταίους μήνες και ο αριθμός των επιχειρήσεων που πωλούν ξυλεία. Αν και ο χειμώνας βρίσκεται ακόμα στην αρχή, το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το ενδιαφέρον των καταναλωτών είναι μεγάλο.
Τα ίδια και στην Θεσσαλονίκη
«Κόκκινο χτύπησε» η ατμοσφαιρική ρύπανση στη Θεσσαλονίκη, με τη βοήθεια του καιρού, αλλά και των τζακιών που καίνε ξύλα σε όλη την πόλη.
Το προηγούμενο διήμερο τα αιωρούμενα σωματίδια ξεπέρασαν ακόμη και τα όρια επιφυλακής. Παρά τη μείωση των μετακινήσεων, τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10) μετρήθηκαν χτες το πρωί σε μέση ωριαία τιμή στα 245 mg (μικρογραμμάρια) ανά κ.μ. στο σταθμό του δημαρχείου στο κέντρο της πόλης. Παράλληλα, η μέση ημερήσια τιμή της προηγούμενης ημέρας, δηλαδή της Τετάρτης έδειξε 102 μικρογραμμάρια ανά κ.μ. με όριο επιφυλακής τα 90 mg και όριο επιβολής έκτακτων μέτρων τα 110 mg μέσες ημερήσιες τιμές επί τρεις ημέρες.
«Τα αιωρούμενα σωματίδια εδώ και χρόνια είναι αυξημένα στη Θεσσαλονίκη τους φθινοπωρινούς μήνες. Ιδιαίτερα το Νοέμβριο έχουμε συνήθως υψηλές τιμές, όπως συμβαίνει τις τελευταίες δύο ημέρες», δήλωσε ο Μάξιμος Πετρακάκης, προϊστάμενος του Τμήματος Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης.
«Τα αιωρούμενα σωματίδια εδώ και χρόνια είναι αυξημένα στη Θεσσαλονίκη τους φθινοπωρινούς μήνες. Ιδιαίτερα το Νοέμβριο έχουμε συνήθως υψηλές τιμές, όπως συμβαίνει τις τελευταίες δύο ημέρες», δήλωσε ο Μάξιμος Πετρακάκης, προϊστάμενος του Τμήματος Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης.
Οι 3 αιτίες του νέφους
Τρεις είναι οι κύριες αιτίες δημιουργίας του νέφους στην ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης και της μεγάλης αύξησης των αιωρούμενων σωματιδίων. Οι δύο πρώτες σχετίζονται με τις κλιματικές συνθήκες:
1. Οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν αυτήν την εποχή και ευνοούν το φαινόμενο της θερμοκρασιακής αναστροφής. Αυτό συμβαίνει όταν ο αέρας σε χαμηλό ύψος από το έδαφος είναι θερμός και ψηλά υπάρχουν πολύ ψυχρά στρώματα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα ατμοσφαιρικό «καπάκι» που εγκλωβίζει τους ρύπους και δεν τους αφήνει να διαχυθούν στα ψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας.
2. Η άπνοια. Οταν δεν υπάρχει θαλάσσια αύρα, ούτε φυσάει Βαρδάρης, η Θεσσαλονίκη εγκλωβίζεται στους ρύπους της.
3. Η καύση ξύλων για θέρμανση.Αιωρούμενα σωματίδια δημιουργούνται από όλες τις καύσεις (οχήματα και ιδιαίτερα φορτηγά και λεωφορεία, καυστήρες θέρμανσης, βιομηχανίες κ.λπ.). Ειδικά, όμως, φέτος, όπως επισημαίνει ο κ. Πετρακάκης, η μεγάλη αύξηση της καύσης ξύλων σε σόμπες και τζάκια επιβαρύνει την ατμόσφαιρα.
«Πάντοτε το φθινόπωρο έχουμε μεγαλύτερες τιμές ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αυτό οφείλεται στην απουσία της θαλάσσιας αύρας, την αύξηση των δραστηριοτήτων και το μετεωρολογικό φαινόμενο που παρουσιάζεται με το ύψος της ανάμιξης των ρύπων να γίνεται πιο χαμηλά και η ρύπανση να διαχέεται σε μικρότερο όγκο αέρα. Φέτος, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και την εκτεταμένη καύση ξύλων για θέρμανση, που επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με αιωρούμενα σωματίδια. Το διαπιστώνει κανείς και με την όσφρηση σε ορισμένες περιοχές ότι τα τζάκια έχουν πολλαπλασιαστεί και χρησιμοποιούνται πολύ φέτος», πρόσθεσε ο κ. Πετρακάκης.
«Πάντοτε το φθινόπωρο έχουμε μεγαλύτερες τιμές ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αυτό οφείλεται στην απουσία της θαλάσσιας αύρας, την αύξηση των δραστηριοτήτων και το μετεωρολογικό φαινόμενο που παρουσιάζεται με το ύψος της ανάμιξης των ρύπων να γίνεται πιο χαμηλά και η ρύπανση να διαχέεται σε μικρότερο όγκο αέρα. Φέτος, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και την εκτεταμένη καύση ξύλων για θέρμανση, που επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με αιωρούμενα σωματίδια. Το διαπιστώνει κανείς και με την όσφρηση σε ορισμένες περιοχές ότι τα τζάκια έχουν πολλαπλασιαστεί και χρησιμοποιούνται πολύ φέτος», πρόσθεσε ο κ. Πετρακάκης.
Να ληφθεί μέριμνα
Ο καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, Νίκος Μουσιόπουλος, διευθυντής του Εργαστηρίου Μετάδοσης της Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής, επισημαίνει τους κινδύνους για το περιβάλλον και την υγεία των πολιτών από την ανεξέλεγκτη καύση των ξύλων. «Η καύση ξύλων σε τζάκια, που φαίνεται ότι φέτος είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη, είναι επιβαρυντική για την ατμόσφαιρα, καθώς πρόκειται ουσιαστικά για εστίες χωρίς δυνατότητα κατακράτησης σωματιδίων, δηλαδή από τις καμινάδες ό,τι καίγεται στα τζάκια βγαίνει στον αέρα. Επιπλέον έχουμε και την υπουργική απόφαση για απελευθέρωση χρήσης των πέλετ για θέρμανση και στη Θεσσαλονίκη. Θα πρέπει η Πολιτεία να θεσπίσει αυστηρούς όρους, όχι μόνο για την ατμοσφαιρική ρύπανση, αλλά και για τη διαχείριση των υπολειμμάτων από την καύση των πέλετ. Σε όλη την Ευρώπη υπάρχουν αυστηροί κανόνες και πρέπει να θεσπιστούν και εδώ», σημείωσε ο κ. Μουσιόπουλος.