Ενώ η Ευρώπη δεν έχει ακόμη… συνέλθει από το σκάνδαλο με το κρέας αλόγου, ένα νέο διατροφικό σκάνδαλο κάνει την έμφανισή του στα Βαλκάνια: γάλα επιμολυσμένο με αφλατοξίνη. Εν μέσω σκανδάλου με το κρέας αλόγου η είδηση έσκασε σαν «βόμβα» όταν στις 19 Φεβρουαρίου ο γραμματέας γεωργίας της σερβικής επαρχίας της Βοϊβοντίνα, Γκόραν Ζέσιτς, ανακοίνωνε υψηλές συγκεντρώσεις αφλατοξινών σε 30 δείγματα γάλακτος δέκα διαφορετικών
Συγκεκριμένα, η κτηνιατρική υπηρεσία της χώρας επέβαλε «λουκέτο» σε 73 γαλακτοπαραγωγικές φάρμες της Σερβίας μετά από την ανίχνευση αφλατοξίνης στο γάλα.
Στο θέμα αναφέρθηκε ο υπουργός Γεωργίας της Σερβίας, Γκόραν Κνέζεβιτς, σημειώνοντας ότι, η παύση της παραγωγής γάλακτος αποτελεί υπεύθυνη κίνηση των αρχών, που από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε το διατροφικό σκάνδαλο ανταποκρίθηκαν άμεσα και έλαβαν τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των καταναλωτών και την ασφάλεια των τροφίμων που διατίθενται στην αγορά.
Ο ίδιος ανέφερε ότι, 48 παρτίδες γάλακτος αποσύρθηκαν από τα ράφια των καταστημάτων λιανικής πώλησης και πρόσθεσε ότι, τις τελευταίες δέκα ημέρες η Κτηνιατρική Υπηρεσία ανέλυσε 1.180 δείγματα γάλακτος που ελήφθησαν από φάρμες και καταστήματα λιανικής πώλησης. Οι Κροάτες γαλακτοπαραγωγοί οργάνωσαν πολλές συγκεντρώσεις και ζήτησαν συνάντηση με τον πρωθυπουργό Ζόραν Μιλάνοβιτς για το θέμα. Ως αποτέλεσμα το υπουργείο Γεωργίας ανακοίνωσε μέτρα «ανακούφισης» των πληγέντων γαλακτοπαραγωγών. Σε αυτά τα μέτρα περιλαμβάνονται - μεταξύ άλλων - δωρεάν διάθεση ζωοτροφών στους παραγωγούς που επλήγησαν από το διατροφικό σκάνδαλο.
Επίσης, το υπουργείο ανακοίνωσε ότι γάλα που δεν αγοράστηκε από τις γαλακτοβιομηχανίες εξαιτίας των υψηλότερων επιπέδων αφλατοξίνης στάλθηκε σε τρεις μονάδες βιομάζας, στη Σλαβονία (Κροατία), όπου και καταστράφηκε.
Μετά τη Σερβία το σκάνδαλο διευρύνθηκε και στην Κροατία, τη Βοσνία, το Μαυροβούνιο και την Αλβανία, ενώ στην Ελλάδα, ο ΕΦΕΤ δεν έχει μέχρις ώρας ανακοινώσει ότι έχει εντοπίσει δείγματα γάλακτος με αφλατοξίνες.
Στην Αλβανία, ύστερα από ελέγχους του Εθνικού Φορέα Διατροφής ΑΚU αποσύρθηκαν από την αγορά γάλατα επιμολυσμένα με αφλατοξίνη πάνω από τα επιτρεπτά όρια.
Στη Γερμανία, αφλατοξίνη Β1 εντοπίστηκε σε ζωοτροφή καλαμποκιού την οποία έχουν προμηθευτεί τουλάχιστον 3.500 αγροτικές επιχειρήσεις όπως ανακοίνωσαν στις 1 Μαρτίου οι αρχές, οι οποίες ωστόσο θεωρούν "απίθανο" να υπάρξει κίνδυνος για την υγεία του καταναλωτή.
Σχεδόν 10.000 τόνοι του καλαμποκιού αυτού από τη Σερβία παραδόθηκαν σε 13 παρασκευαστές ζωοτροφών στο βόρειο κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας, οι οποίοι το χρησιμοποίησαν για την παραγωγή τροφής για βοοειδή, χοίρους και πουλερικά, διευκρίνισε το υπουργείο Γεωργίας της Κάτω Σαξονίας.
Αυτοί οι παρασκευαστές ζωοτροφών προμήθευσαν το συγκεκριμένο καλαμπόκι σε 3.560 αγροτικές επιχειρήσεις της Κάτω Σαξονίας και σε 14 ακόμη στο γειτονικό βορειοδυτικό κρατίδιο της Ρηνανίας Βόρειας Βεστφαλίας, ενώ ένα "πολύ μικρό μέρος" της ποσότητας του καλαμποκιού παραδόθηκε σε άλλα γερμανικά κρατίδια και στην Ολλανδία, διευκρίνισε το υπουργείο.
Το τοπικό υπουργείο που διενήργησε ελέγχους στις εν λόγω επιχειρήσεις, δηλώνει καθησυχαστικό, εκτιμώντας "απίθανο" τον κίνδυνο για την υγεία του καταναλωτή από το γάλα ή το κρέας που προέρχεται από τα ζώα που σιτίστηκαν με αυτή την τροφή.
Εξηγεί κυρίως ότι το γάλα που συλλέγεται --και ενδεχομένως είναι μολυσμένο-- αναμιγνύεται με άλλα γάλατα και υποβάλλεται σε ελέγχους που διενεργούν κάθε μήνα τα γαλακτοκομεία, κυρίως για τον καθορισμό του επιπέδου της αφλατοξίνης Β1.
Η ξηρασία συνέβαλε στη διάδοση του μύκητα
Το 2012 ήταν έτος μεγάλης ξηρασίας στη Σερβία, στοιχείο που συνέβαλε στην ανεξέλεγκτη διάδοση του μύκητα aspergillus. Τα μολυσμένα σιτηρά χρησιμοποιήθηκαν ως ζωοτροφές και ως εκ τούτου «πέρασαν» στο γάλα των αγελάδων, με μορφή αφλατοξίνης Μ1. Αντίστοιχα προβλήματα εμφανίστηκαν στις ΗΠΑ, όπου η ξηρασία του 2012 οδήγησε στην προσβολή του 50% της σοδειάς καλαμποκιού του Μιζούρι από aspergillus.
Μάλιστα, μόλις την 1 Μαρτίου η πολιτεία της Αιόβα ανακοίνωσε ότι σταμάτησε τους ελέγχους για αφλατοξίνη στο γάλα καθώς από τις 7 Νοεμβρίου 2012 κανένα δείγμα δεν έχει βρεθεί θετικό. Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι η Αιόβα όπως και άλλες πολιτείες των ΗΠΑ πλήγηκαν από τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 50 χρόνων, με τη θερμοκρασία να ευνοεί την ανάπτυξη του μύκητα aspergillus.
Η αφλατοξίνη είναι η τοξίνη που παράγεται από τον μύκητα aspergillus ο οποίος αναπτύσσεται κυρίως σε ξηρά φρούτα και καρπούς και στα σιτηρά όταν υπάρξουν κατάλληλες συνθήκες υγρασίας ενώ μπορεί να εμφανιστεί και στο γάλα ζώων που έχουν τραφεί με επιμολυσμένες από τον μύκητα ζωοτροφές.
Σε ό,τι αφορά τα επιτρεπτά για την ανθρώπινη υγεία όρια, οι εναρμονισμένοι κανόνες της Ε.Ε. προβλέπουν επιτρεπτό όριο αφλατοξίνης στα τρόφιμα 4 ppb (μέρη ανά δισεκατομμύριο) ενώ, ο Διατροφικός Κώδικας Codex Alimentarius έχει όριο στα 15 ppb
